Điều kiện pháp lý mở homestay trong khu dân cư tại Huế luôn là câu hỏi đầu tiên mà các chủ nhà đặt ra khi muốn tận dụng căn nhà hoặc phòng trống để kinh doanh đón khách. Nhiều người nghĩ chỉ cần vài phòng sạch đẹp, trang trí bắt mắt là có thể đăng ký trên các nền tảng đặt phòng, nhưng thực tế pháp luật lại quy định khá rõ về điều kiện kinh doanh loại hình lưu trú du lịch này. Nếu không tìm hiểu kỹ quy định về quy hoạch, an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy hay đăng ký kinh doanh, chủ homestay rất dễ bị kiểm tra, xử phạt hoặc buộc tạm dừng hoạt động. Đặc biệt tại Huế – địa phương có lượng khách du lịch lớn, cơ quan quản lý ngày càng siết chặt điều kiện kinh doanh lưu trú để đảm bảo an toàn cho du khách và cộng đồng dân cư. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hệ thống đầy đủ điều kiện pháp lý mở homestay trong khu dân cư tại Huế, từ bước chuẩn bị ban đầu đến khi đi vào vận hành hợp pháp.
Tổng quan về mô hình homestay trong khu dân cư tại Huế
Tại Huế, xu hướng chuyển từ ở khách sạn, nhà nghỉ sang mô hình homestay trong khu dân cư ngày càng rõ rệt. Thay vì chỉ cần một chỗ ngủ qua đêm, nhiều du khách – nhất là khách trẻ và khách quốc tế – muốn được “sống như người Huế”: ở trong ngôi nhà rường, thức dậy bên vườn xanh, ăn cơm nhà, nghe chủ nhà kể chuyện Cố đô. Homestay vì thế không chỉ là chỗ lưu trú, mà là một trải nghiệm văn hóa trọn vẹn.
Khác với khách sạn hay nhà nghỉ thường xây dựng tách biệt, đồng nhất về thiết kế và dịch vụ, homestay trong khu dân cư thường tận dụng chính nhà ở của gia đình, cải tạo một phần làm phòng cho khách, phần còn lại vẫn giữ nếp sinh hoạt thường ngày. Quy mô nhỏ, số phòng ít, nhưng bù lại là không khí ấm cúng, tính cá nhân hóa cao, từng homestay đều có một câu chuyện riêng: nhà vườn bên sông Hương, nhà cổ gần Hoàng thành, căn nhà nhỏ trong hẻm phố…
Điểm hấp dẫn nữa của mô hình này tại Huế là sự gắn kết với cộng đồng. Khách ở homestay có thể tham gia sinh hoạt với gia đình chủ nhà, đi chợ, nấu ăn, đạp xe thăm làng, dự lễ hội địa phương. Điều này tạo nên lợi thế cạnh tranh so với lưu trú truyền thống: khi khách cần trải nghiệm “chạm” vào đời sống bản địa, homestay là lựa chọn tự nhiên.
Tuy nhiên, xét dưới góc độ quản lý, homestay vẫn là một loại cơ sở lưu trú du lịch theo pháp luật, phải đáp ứng điều kiện về an ninh trật tự, PCCC, vệ sinh môi trường, đăng ký kinh doanh… Việc hiểu đúng homestay khác gì khách sạn, nhà nghỉ – cả về sản phẩm lẫn khung pháp lý – sẽ giúp chủ cơ sở tại Huế xây dựng mô hình phù hợp, khai thác hiệu quả tiềm năng mà vẫn tuân thủ quy định.
Đặc điểm mô hình homestay trong khu dân cư so với khách sạn, nhà nghỉ
Xét về bản chất, mô hình homestay trong khu dân cư là dịch vụ lưu trú kết hợp trải nghiệm đời sống gia đình và văn hóa địa phương. Một số đặc điểm nổi bật:
Quy mô nhỏ, tận dụng nhà ở: Homestay thường chỉ vài phòng, cải tạo từ không gian sẵn có, giữ lại cấu trúc nhà ở trong khu dân cư.
Chủ nhà trực tiếp vận hành: Chủ nhà kiêm luôn lễ tân, hướng dẫn viên, đầu bếp, tạo nên trải nghiệm thân mật, gần gũi.
Không gian mang dấu ấn cá nhân: Trang trí theo gu riêng, gắn với văn hóa Huế (nhà rường, sân vườn, đồ gỗ, tranh ảnh Cố đô…) chứ không “đồng phục” như nhiều khách sạn.
Trong khi đó, khách sạn, nhà nghỉ:
Thường tách biệt với khu dân cư, quy mô lớn hơn, bố trí nhiều tầng, nhiều phòng.
Vận hành theo quy trình chuyên nghiệp, nhân sự phân chia bộ phận rõ ràng.
Dịch vụ chuẩn hóa, ít cá nhân hóa, thiên về tiện nghi, hiệu quả vận hành.
Vì vậy, khi đặt câu hỏi “homestay khác gì khách sạn?”, có thể thấy sự khác biệt lớn nằm ở trải nghiệm: homestay bán câu chuyện, cảm xúc và tương tác, còn khách sạn – nhà nghỉ chủ yếu bán tiện nghi và dịch vụ lưu trú tiêu chuẩn. Dù vậy, về mặt pháp lý, cả hai vẫn đều thuộc nhóm cơ sở lưu trú du lịch và phải tuân thủ quy định chung.
Tiềm năng phát triển homestay tại Huế và xu hướng khách lựa chọn
Huế hội tụ nhiều yếu tố lý tưởng cho tiềm năng homestay tại Huế: di sản kiến trúc, quần thể lăng tẩm – chùa chiền, nhà vườn, làng nghề, cảnh quan sông Hương – núi Ngự và nhịp sống chậm rãi, trầm lắng. Đây là nền tảng hoàn hảo để xây dựng các homestay mang bản sắc riêng: nhà vườn truyền thống, homestay trong phố cổ, homestay làng nghề, homestay ven sông, ven đầm phá…
Về xu hướng du lịch homestay Huế, khách ngày càng ưu tiên:
Trải nghiệm văn hóa sâu hơn: ở nhà rường, ăn món Huế do chủ nhà nấu, tham gia nghi thức, lễ hội, sinh hoạt cộng đồng.
Không gian gần gũi, riêng tư, ít đông đúc hơn so với khách sạn lớn.
Dịch vụ cá nhân hóa: chủ nhà gợi ý lịch trình “chuẩn bản địa”, giới thiệu điểm ăn uống, quán cà phê, góc check-in ít người biết.
Với chi phí đầu tư linh hoạt (có thể khởi đầu từ việc cải tạo vài phòng trong nhà), homestay là hướng đi phù hợp cho nhiều hộ gia đình tại Huế. Nếu được thiết kế bài bản, kết hợp tốt giữa trải nghiệm du lịch và tuân thủ pháp luật, mô hình này hoàn toàn có thể trở thành nguồn thu bền vững, đóng góp cho cộng đồng và thương hiệu điểm đến Huế.
Cơ sở pháp lý điều chỉnh hoạt động kinh doanh homestay tại Huế
Dù mang vẻ “mộc mạc, bản địa”, homestay vẫn là một loại hình cơ sở lưu trú du lịch và chịu sự điều chỉnh của nhiều nhóm quy định pháp luật: Luật Du lịch 2017 và các văn bản hướng dẫn về cơ sở lưu trú du lịch, quy định về cư trú – khai báo tạm trú, pháp luật về đăng ký kinh doanh, an ninh trật tự, PCCC, vệ sinh môi trường, thuế… Theo Luật Du lịch, các loại cơ sở lưu trú du lịch bao gồm khách sạn, nhà nghỉ du lịch, căn hộ du lịch, biệt thự du lịch, nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê, bãi cắm trại và các loại khác; homestay thực chất được xếp cùng nhóm này, thường gắn với hình thức “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê” hoặc căn hộ du lịch.
Về nguyên tắc, để được kinh doanh hợp pháp, chủ homestay tại Huế phải:
Có đăng ký kinh doanh phù hợp (hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp);
Bảo đảm điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất và dịch vụ lưu trú;
Thực hiện khai báo tạm trú cho khách theo quy định của pháp luật về cư trú;
Thực hiện nghĩa vụ thuế, hóa đơn, sổ sách theo chế độ tương ứng;
Tuân thủ quy định về an ninh trật tự, PCCC, môi trường.
Ngoài ra, pháp luật về du lịch cũng đặt ra trách nhiệm của cơ sở lưu trú trong việc bảo vệ quyền lợi khách, niêm yết giá, xử lý khiếu nại… Đối với chủ homestay, không cần phải thuộc lòng từng điều khoản, nhưng cần hiểu mình đang nằm trong “vòng pháp lý” nào để không kinh doanh theo kiểu tự phát rồi bị xử phạt hoặc buộc ngừng hoạt động.
Khung pháp lý chung về kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch
Pháp luật về homestay nằm trong tổng thể pháp luật về cơ sở lưu trú du lịch. Luật Du lịch 2017 và các nghị định, thông tư hướng dẫn quy định:
Khái niệm và phân loại cơ sở lưu trú du lịch: xác định những loại hình như khách sạn, nhà nghỉ du lịch, căn hộ du lịch, nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê, homestay…
Điều kiện kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch: cơ sở phải có cơ sở vật chất, trang thiết bị tối thiểu, bảo đảm an toàn, vệ sinh, có khu vực ngủ nghỉ, phòng tắm, vệ sinh, ánh sáng, nước sạch… Đối với “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê”, quy định thường yêu cầu có khu sinh hoạt chung, khu vực lưu trú cho khách, bếp, phòng tắm, phòng vệ sinh, giường, chăn, gối, khăn và quy trình thay mới khi có khách mới.
Trách nhiệm thông báo, đăng ký: trước khi đi vào hoạt động, cơ sở lưu trú du lịch phải thông báo tới Sở Du lịch/Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nơi đặt cơ sở; trong quá trình kinh doanh phải duy trì điều kiện và chấp hành kiểm tra, báo cáo.
Quy định về xếp hạng (nếu chủ cơ sở có nhu cầu): một số homestay muốn được công nhận hạng sao hoặc đạt chuẩn phục vụ khách du lịch có thể đăng ký xếp hạng theo tiêu chuẩn quốc gia; việc này giúp tăng uy tín, nhưng là thủ tục tự nguyện chứ không bắt buộc.
Ngoài Luật Du lịch, chủ homestay còn phải tuân thủ quy định về thông báo lưu trú theo Luật Cư trú 2020: khi có khách đến lưu trú, cơ sở lưu trú du lịch (trong đó có homestay) phải thông báo việc lưu trú với cơ quan đăng ký cư trú qua hệ thống trực tuyến hoặc các hình thức được hướng dẫn.
Quy định liên quan đến hộ kinh doanh, doanh nghiệp kinh doanh homestay
Về hình thức pháp lý, kinh doanh homestay tại Huế thường lựa chọn giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp (công ty):
Đăng ký hộ kinh doanh homestay: Thích hợp khi mô hình mang tính gia đình, một địa điểm kinh doanh, số lao động không quá lớn. Hộ kinh doanh chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của chủ hộ, chế độ kế toán đơn giản, thường áp dụng thuế khoán dựa trên doanh thu ước tính. Phù hợp với homestay trong khu dân cư sử dụng nhà ở của gia đình, số phòng vừa phải.
Mở công ty kinh doanh homestay: Thích hợp khi muốn phát triển chuỗi homestay, nhiều địa điểm, số lao động lớn, cần huy động vốn góp, ký hợp đồng với đối tác, OTA, đơn vị lữ hành. Doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, chế độ kế toán – thuế chặt chẽ hơn, nhưng đổi lại là uy tín và khả năng mở rộng cao.
Dù chọn mô hình nào, chủ homestay cũng phải đăng ký đúng ngành nghề dịch vụ lưu trú, thực hiện khai thuế, nộp thuế đầy đủ và tuân thủ các quy định về an ninh trật tự, PCCC, môi trường như các cơ sở lưu trú khác.
Vai trò của chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn tại Huế
Trong thực tế, hoạt động homestay tại Huế chịu sự quản lý, phối hợp của nhiều cơ quan: Sở Du lịch/Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (quản lý chung về cơ sở lưu trú, quảng bá du lịch), UBND phường/xã (quản lý trật tự xây dựng, đăng ký hộ kinh doanh), công an khu vực (an ninh trật tự, khai báo tạm trú), cùng các phòng ban chuyên môn khác khi cần (tài nguyên môi trường, PCCC…). Việc chủ homestay chủ động làm việc, xin hướng dẫn và chấp hành yêu cầu của các cơ quan này giúp cơ sở hoạt động ổn định, giảm rủi ro bị kiểm tra, xử phạt và góp phần xây dựng hình ảnh điểm đến Huế an toàn, chuyên nghiệp.
Điều kiện về nhà ở, đất đai và quy hoạch khi mở homestay trong khu dân cư
Khi muốn mở homestay trong khu dân cư, yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất không phải là decor, chụp ảnh đẹp hay đưa lên các nền tảng đặt phòng, mà chính là tính hợp pháp của nhà ở và đất đai nơi bạn kinh doanh. Nếu nhà không đủ điều kiện pháp lý, nằm trong khu quy hoạch “nhạy cảm” hoặc cải tạo xây dựng sai phép, homestay rất dễ bị kiểm tra, xử phạt, thậm chí buộc dừng hoạt động dù bạn đã đầu tư rất nhiều tiền.
Nhìn tổng thể, điều kiện về nhà ở, đất đai và quy hoạch khi mở homestay trong khu dân cư có thể chia thành ba nhóm chính:
Điều kiện về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở: nhà phải là nhà ở hợp pháp, có giấy tờ rõ ràng, không tranh chấp, được phép sử dụng vào mục đích ở và kết hợp kinh doanh; trường hợp đồng sở hữu thì cần sự đồng thuận của tất cả những người có quyền.
Phù hợp quy hoạch, trật tự xây dựng, giao thông khu dân cư: vị trí homestay phải nằm trong khu vực được phép, không vướng quy hoạch đặc biệt cấm kinh doanh; việc đón khách không gây cản trở giao thông, không lấn chiếm vỉa hè, không làm thay đổi kết cấu công trình trái phép; có lối thoát hiểm, lối đi chung không bị bịt kín.
Yêu cầu về diện tích, số phòng, công năng sử dụng: không gian cần đủ rộng, phân chia hợp lý giữa phòng ngủ, khu sinh hoạt chung, khu vệ sinh; bảo đảm ánh sáng, thông gió, an toàn cho khách; không tận dụng các góc chật, thiếu cửa sổ làm phòng ngủ chỉ để tăng số lượng booking.
Nếu ngay từ đầu bạn “soi” kỹ 3 nhóm điều kiện này, việc xin giấy tờ, đăng ký hộ kinh doanh, làm việc với công an địa phương, với các nền tảng OTA sẽ thuận lợi hơn rất nhiều. Ngược lại, nếu bỏ qua, đến khi bị kiểm tra mới chỉnh sửa thì vừa tốn kém, vừa ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của homestay.
Điều kiện về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở làm homestay
“Điều kiện nhà ở làm homestay” trước hết là tính hợp pháp của căn nhà. Nhà ở hợp pháp kinh doanh homestay thường cần:
Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở (sổ đỏ, sổ hồng hoặc giấy tờ tương đương), thể hiện mục đích sử dụng đất phù hợp (đất ở).
Không đang trong tình trạng tranh chấp, kê biên thi hành án, không bị cơ quan nhà nước ra quyết định thu hồi.
Nếu nhà đang được thế chấp tại ngân hàng, việc dùng làm homestay không trái với cam kết trong hợp đồng thế chấp (tránh trường hợp ngân hàng cấm sử dụng tài sản bảo đảm vào mục đích này).
Nếu nhà thuộc sở hữu chung, ví dụ:
Nhiều anh em cùng đứng tên;
Tài sản chung vợ chồng;
Nhà thừa kế chưa phân chia rõ;
thì về lý, bạn nên có sự đồng thuận bằng văn bản của các đồng sở hữu về việc sử dụng nhà làm homestay và phân chia lợi ích. Điều này giúp tránh mâu thuẫn nội bộ sau này và cũng là “bằng chứng” tốt khi làm việc với cơ quan quản lý, ngân hàng hoặc đối tác.
Trường hợp thuê nhà để kinh doanh homestay, hợp đồng thuê cần ghi:
Rõ mục đích sử dụng: dùng làm homestay/kinh doanh dịch vụ lưu trú;
Thời hạn thuê đủ dài để thu hồi vốn;
Quyền, nghĩa vụ hai bên nếu bị kiểm tra, xử phạt liên quan đến công trình.
Tóm lại, nhà càng rõ ràng về pháp lý, ít rủi ro tranh chấp, bạn càng yên tâm đầu tư dài hạn cho homestay.
Phù hợp quy hoạch, không ảnh hưởng trật tự xây dựng, giao thông khu dân cư
Ngoài giấy tờ nhà đất, một homestay trong khu dân cư cũng phải ăn khớp với quy hoạch và trật tự xây dựng khu vực đó. Bạn nên lưu ý:
Quy hoạch khu dân cư mở homestay:
Tránh chọn nhà nằm trong khu vực có biển cấm kinh doanh, khu chỉ dành cho chức năng ở thuần túy, hoặc vùng có kế hoạch giải tỏa, mở rộng đường.
Nếu ở khu phố cổ, khu văn hóa, khu di tích, thường có quy định riêng về cải tạo công trình, màu sắc, biển hiệu – phải tuân thủ để không bị nhắc nhở.
Tuân thủ trật tự xây dựng:
Không tự ý cơi nới, xây thêm tầng, đua ban công, che chắn mặt tiền mà không xin phép.
Không chặn lối thoát hiểm, không bịt kín cửa sau, cầu thang; tránh dùng vật liệu dễ cháy cho trần, vách, cầu thang.
Giao thông, chỗ để xe cho khách:
Hạn chế để khách đậu xe lấn chiếm lòng lề đường, gây ách tắc, dễ bị phản ánh.
Nếu mặt tiền nhỏ, hãy tính phương án gửi xe ở bãi gần đó, thông báo trước cho khách để họ chủ động.
Khi homestay bạn không làm xấu đi trật tự xây dựng, giao thông khu dân cư, hàng xóm sẽ dễ chấp nhận hơn, cơ quan quản lý cũng “dễ tính” hơn trong quá trình kiểm tra.
Yêu cầu về diện tích, số phòng, công năng sử dụng trong homestay
Về không gian bên trong, dù pháp luật không ghi chi tiết từng centimet cho homestay nhỏ, bạn vẫn nên tuân theo một số tiêu chuẩn phòng homestay cơ bản để vừa an toàn, vừa dễ được khách đánh giá tốt:
Diện tích tối thiểu phòng homestay:
Phòng 2 người nên đủ chỗ cho giường, lối đi, tủ nhỏ, khu để hành lý; không nên biến các phòng quá nhỏ, thiếu cửa sổ thành phòng ngủ chỉ để “tăng số lượng booking”.
Với phòng dorm (giường tầng), diện tích cần rộng hơn để đảm bảo lối đi, chỗ để đồ và sự riêng tư tối thiểu.
Công năng sử dụng hợp lý:
Phòng ngủ, khu sinh hoạt chung, khu bếp, khu vệ sinh nên phân chia rõ ràng; tránh để khách phải đi xuyên phòng người khác mới tới được nhà vệ sinh hoặc lối ra.
Khu vệ sinh cần hệ thống thoát nước tốt, thông khí, hạn chế ẩm mốc, trơn trượt.
Ánh sáng và thông gió:
Phòng nên có cửa sổ hoặc giải pháp thông gió phù hợp, tránh bí, nóng, thiếu không khí.
Khu bếp, khu giặt phơi có chỗ thoát mùi, không “tạt” trực tiếp sang nhà bên cạnh.
Một homestay được thiết kế với diện tích – số phòng – công năng cân đối sẽ giúp khách cảm thấy thoải mái, an toàn; đồng thời khi cơ quan chức năng kiểm tra, bạn cũng dễ chứng minh rằng cơ sở đủ điều kiện tối thiểu để kinh doanh lưu trú hợp pháp.
Điều kiện về an toàn phòng cháy chữa cháy, an ninh trật tự và môi trường
Yêu cầu tối thiểu về phòng cháy chữa cháy đối với homestay nhỏ trong khu dân cư
Dù chỉ là homestay nhỏ trong khu dân cư, chủ cơ sở vẫn phải đáp ứng điều kiện PCCC homestay tối thiểu theo quy định. Trước hết, nhà ở đưa vào kinh doanh homestay cần có lối thoát hiểm rõ ràng, không bị che chắn bởi đồ đạc, tủ kệ; cửa thoát hiểm mở được từ bên trong, không khóa trái bằng ổ khóa cơ khi có khách lưu trú. Mỗi tầng, mỗi khu vực sinh hoạt chung nên trang bị bình chữa cháy xách tay (bột, khí…) phù hợp diện tích, đặt ở vị trí dễ thấy, có hướng dẫn sử dụng. Khu bếp, khu vực nấu nướng phải có thiết bị ngắt gas, nội quy an toàn lửa, không để vật dễ cháy gần nguồn nhiệt.
Chủ homestay nên ban hành nội quy PCCC dán ở khu vực lễ tân, hành lang, trong phòng: quy định cấm hút thuốc tại một số khu vực; không tự ý đun nấu trong phòng; cách xử lý khi xảy ra cháy (báo động, cắt điện, dùng bình chữa cháy, thoát ra theo lối nào…). Với homestay có quy mô nhiều phòng, nhiều tầng hoặc cải tạo từ nhà ở nhưng sử dụng chủ yếu để lưu trú, có thể thuộc diện phải thẩm duyệt hoặc nghiệm thu PCCC; trường hợp quy mô nhỏ, cơ quan chức năng có thể yêu cầu lập bản cam kết hoặc kiểm tra điều kiện an toàn PCCC thực tế. Chủ cơ sở nên liên hệ cơ quan công an PCCC địa phương để được hướng dẫn cụ thể, tránh tình trạng kinh doanh rồi mới biết thuộc diện phải bổ sung hồ sơ, rất mất thời gian.
Tóm lại, dù không phải khách sạn lớn, phòng cháy chữa cháy homestay trong khu dân cư vẫn là điều kiện bắt buộc, vừa để đáp ứng pháp luật, vừa là “bảo hiểm” an toàn cho chủ nhà và khách lưu trú.
Đảm bảo an ninh trật tự, khai báo lưu trú với công an địa phương
Kinh doanh homestay trong khu dân cư liên quan trực tiếp đến an ninh trật tự của khu phố, tổ dân phố. Chủ homestay cần đăng ký tạm trú, tạm vắng cho bản thân (nếu khác nơi thường trú) và thông báo với công an phường/xã về việc sử dụng nhà ở để kinh doanh dịch vụ lưu trú. Khi đón khách, đặc biệt là khách nước ngoài, cần thực hiện khai báo lưu trú đúng quy định: ghi chép thông tin khách (họ tên, số định danh/CMND/CCCD, hộ chiếu, ngày đến, ngày đi), khai báo qua cổng dịch vụ công, phần mềm khai báo hoặc làm theo hướng dẫn của công an khu vực.
Ngoài ra, chủ homestay phải có biện pháp kiểm soát người ra vào, hạn chế để người lạ tự do lên phòng khách; có thể sử dụng sổ khách, camera tại lối ra vào, khu vực chung (không lắp camera trong phòng ngủ, nhà vệ sinh). Cần xây dựng nội quy về giờ giấc ra vào, tổ chức tiệc, tránh để khách gây ồn ào, mất trật tự, phát sinh đánh nhau, sử dụng chất cấm… Nếu trong thời gian kinh doanh có thay đổi quy mô, thay đổi phương thức hoạt động, chủ cơ sở nên thông báo, trao đổi thêm với công an khu vực để được hướng dẫn, đảm bảo an ninh trật tự kinh doanh homestay ổn định, không bị kiểm tra, nhắc nhở liên tục.
Thực hiện tốt khai báo lưu trú homestay không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn giúp bảo vệ chính chủ homestay khi xảy ra sự cố, tranh chấp, mất mát tài sản hoặc có yêu cầu xác minh thông tin khách.
Vệ sinh môi trường, tiếng ồn và ứng xử với cộng đồng xung quanh
Homestay trong khu dân cư nếu không quản lý tốt vệ sinh môi trường và tiếng ồn sẽ rất dễ bị hàng xóm phàn nàn, khiếu nại lên chính quyền địa phương. Chủ homestay cần có phương án thu gom, phân loại rác thải sinh hoạt, bố trí thùng rác có nắp đậy ở khu bếp, khu sinh hoạt chung; ký hợp đồng hoặc sử dụng dịch vụ thu gom rác của địa phương, không đổ rác bừa bãi, không xả nước bẩn trực tiếp ra đường, mương thoát nước chung. Khu vực nhà vệ sinh, cống thoát nước cần vệ sinh định kỳ, tránh mùi hôi ảnh hưởng nhà bên cạnh.
Về tiếng ồn, nên quy định rõ trong nội quy homestay: hạn chế mở nhạc lớn, hát hò sau 22h; nếu khách tổ chức tiệc, sinh nhật, cần thông báo trước cho chủ nhà và kiểm soát số lượng người tham gia, thời gian kết thúc. Chủ homestay nên nhắc nhở khách tôn trọng không gian sinh hoạt chung của khu dân cư, không nói to, tụ tập ngoài ngõ, ngoài sân khuya. Đồng thời, duy trì ứng xử hài hòa với cộng đồng xung quanh: trao đổi trước với tổ trưởng dân phố, hàng xóm về việc mở homestay; lắng nghe ý kiến góp ý; xử lý nhanh khi có vấn đề phát sinh như xe khách chắn lối đi, khách gây ồn, hút thuốc nơi không phù hợp…
Khi chủ homestay coi trọng bảo vệ môi trường homestay, hạn chế tiếng ồn homestay và xây dựng văn hóa ứng xử với cộng đồng, hoạt động kinh doanh sẽ bền vững hơn, giảm nguy cơ bị phản ánh, kiểm tra, xử phạt, đồng thời tạo hình ảnh đẹp trong mắt du khách về một điểm lưu trú thân thiện, văn minh.
Điều kiện về đăng ký kinh doanh, thuế và biển hiệu homestay tại Huế
Lựa chọn hình thức đăng ký kinh doanh homestay – hộ kinh doanh hay doanh nghiệp
Khi bắt đầu làm homestay trong khu dân cư, câu hỏi đầu tiên thường là: nên đăng ký hộ kinh doanh homestay tại Huế hay thành lập công ty homestay?
Hộ kinh doanh phù hợp với mô hình nhỏ, homestay dạng gia đình, số phòng ít, chủ yếu phục vụ khách lẻ, nhóm nhỏ. Ưu điểm:
Thủ tục đăng ký đơn giản, hồ sơ gọn.
Cách tính thuế khoán tương đối dễ hiểu.
Chi phí kế toán – tuân thủ thấp, quản lý gần gũi, linh hoạt.
Nhược điểm: chủ hộ chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản; khó mở rộng chi nhánh, khó hợp tác với đối tác lớn, OTA yêu cầu giấy tờ “doanh nghiệp” nhiều hơn.
Doanh nghiệp (thường là công ty TNHH) phù hợp khi:
Quy mô homestay lớn, nhiều phòng hoặc nhiều cơ sở.
Có định hướng phát triển thành chuỗi, làm thêm tour, F&B, dịch vụ trải nghiệm.
Cần làm việc với các đối tác lớn, đơn vị lữ hành, công ty nước ngoài, dự án…
Ưu điểm: hình ảnh chuyên nghiệp, dễ huy động vốn, dễ mở rộng. Nhược điểm: chi phí ban đầu và chi phí duy trì (kế toán, báo cáo) cao hơn hộ kinh doanh.
Nếu bạn đang ở giai đoạn thử nghiệm với 1 căn homestay 3–6 phòng, ngân sách vừa phải, nên bắt đầu bằng hộ kinh doanh để tối ưu chi phí, sau này khi ổn định hãy cân nhắc nâng cấp lên công ty. Ngược lại, nếu ngay từ đầu đã có kế hoạch bài bản, vốn tương đối, hướng tới khách quốc tế, làm đồng thời nhiều dịch vụ, thì thành lập công ty homestay là lựa chọn dài hạn hợp lý.
Nghĩa vụ thuế khi kinh doanh homestay trong khu dân cư
Dù là hộ hay công ty, đã kinh doanh homestay trong khu dân cư thì đều phải quan tâm đến thuế kinh doanh homestay và các nghĩa vụ tài chính kèm theo. Với hộ kinh doanh, nhà nước thường áp dụng cơ chế thuế khoán trên doanh thu ước tính:
Lệ phí môn bài: nộp theo bậc doanh thu/năm.
Thuế GTGT và thuế TNCN: được tính theo tỷ lệ % trên doanh thu khoán đối với dịch vụ lưu trú.
Cơ quan thuế sẽ khảo sát thực tế (số phòng, giá phòng, công suất dự kiến…) để xác định mức khoán. Bạn nên trao đổi thẳng thắn, không khai quá thấp để rồi bị điều chỉnh tăng đột ngột, cũng không “tự khai quá cao” làm nặng gánh thuế.
Với doanh nghiệp, homestay là một phần hoạt động dịch vụ lưu trú, chịu:
Thuế môn bài theo vốn điều lệ.
Thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.
Thuế TNDN trên lợi nhuận.
Dù quy mô nào, nghĩa vụ thuế homestay tại Huế đều cần minh bạch: nên mở tài khoản ngân hàng, hạn chế thu chi “tiền mặt không giấy tờ”, có sổ theo dõi doanh thu, hóa đơn đầu vào (điện, nước, vật tư…) để khi cần giải trình với cơ quan thuế, bạn luôn chủ động.
Biển hiệu, niêm yết giá phòng và quy tắc thông tin với khách
Kinh doanh homestay không chỉ là “bán chỗ ngủ”, mà còn phải tuân thủ quy định về biển hiệu homestay, niêm yết giá phòng homestay và thông tin với khách.
Biển hiệu:
Treo ở mặt tiền, dễ nhìn, không che khuất tầm nhìn, không vi phạm mỹ quan.
Thể hiện tối thiểu: tên homestay, tên hộ/công ty, địa chỉ, số điện thoại liên hệ.
Nếu là doanh nghiệp, nên thể hiện thêm mã số thuế.
Niêm yết giá phòng:
Ghi rõ giá từng loại phòng, phụ thu (người thứ 3, cuối tuần, lễ tết nếu có), dịch vụ đi kèm.
Niêm yết tại quầy lễ tân, trong phòng, có thể công khai trên website, fanpage.
Tuyệt đối tránh “nói miệng một giá, thu một giá”, vì dễ bị khách phản ánh, ảnh hưởng uy tín khu vực.
Nội quy sử dụng dịch vụ:
Quy định về giờ yên lặng, hút thuốc, khách ngoài, vật nuôi, bếp chung…
Nên in song ngữ Việt – Anh nếu có khách quốc tế.
Thông tin rõ ràng, minh bạch giúp homestay tạo cảm giác tin cậy, giảm tranh cãi và là điểm cộng rất lớn trong đánh giá online của khách.
Quy trình, thủ tục mở homestay trong khu dân cư tại Huế
Bước 1 – Khảo sát điều kiện nhà ở, quy hoạch và nhu cầu thị trường
Trước khi vội vàng sửa nhà, mua nội thất, bạn nên bắt đầu bằng khảo sát mở homestay một cách nghiêm túc. Có ba nhóm yếu tố cần xem xét:
Điều kiện nhà ở và quy hoạch
Nhà có nằm trong khu dân cư được phép kinh doanh lưu trú không?
Đường vào có đủ rộng, xe ô tô có vào được hay phải gửi ngoài?
Có lối thoát hiểm, chỗ đặt bình PCCC, khu vực sinh hoạt riêng cho gia đình?
Vị trí và giao thông
Gần điểm du lịch nào: Đại Nội, sông Hương, làng Thủy Biều, phá Tam Giang…?
Gần trạm xe bus, bến xe, ga, sân bay bao xa?
Khu vực yên tĩnh hay ồn ào? Phù hợp khách “phượt”, khách trẻ hay gia đình, người lớn tuổi?
Nhu cầu thị trường – phần này là nghiên cứu thị trường homestay Huế:
Khu vực bạn định làm đã có nhiều homestay chưa, phân khúc gì (bình dân, mid-range, cao cấp)?
Giá phòng trung bình/mùa cao điểm – thấp điểm thế nào?
Bạn có điểm khác biệt gì: decor, trải nghiệm bản địa, bữa sáng, tour xe máy, lớp nấu ăn…?
Sau bước này, bạn sẽ có câu trả lời rõ ràng: có nên mở homestay ở đây không, nếu có thì nhắm vào phân khúc nào, tránh tình trạng sửa xong mới nhận ra “khách không phù hợp, giá không cạnh tranh”.
Bước 2 – Chuẩn hóa cơ sở vật chất, an toàn, hồ sơ pháp lý ban đầu
Khi đã chắc chắn về vị trí và mô hình, bước tiếp theo là chuẩn hóa cơ sở vật chất homestay và đồng thời chuẩn bị hồ sơ pháp lý ban đầu.
Cải tạo nhà & bố trí phòng:
Phân chia số lượng phòng, loại phòng (đơn, đôi, family, dorm…).
Đảm bảo mỗi phòng có ánh sáng, thông gió, khóa an toàn, ổ điện đủ và an toàn.
Cải tạo khu vệ sinh sạch, khô, có nước nóng nếu có điều kiện.
Mua sắm trang thiết bị:
Giường, nệm, chăn ga gối, tủ đồ, bàn ghế, wifi, máy lạnh/quạt, tivi (nếu cần).
Đồ dùng chung: máy giặt, bếp, tủ lạnh, dụng cụ bếp, bộ sơ cứu y tế.
Thiết bị an toàn: bình chữa cháy, đèn exit, camera khu vực chung.
Chuẩn bị hồ sơ pháp lý:
Giấy tờ nhà đất (sổ đỏ/sổ hồng) hoặc hợp đồng thuê nhà; nếu là nhà người thân cho mượn, nên có văn bản đồng ý.
CMND/CCCD của người đứng tên kinh doanh.
Chuẩn bị hồ sơ để đăng ký kinh doanh: hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp, tùy mô hình đã chọn.
Làm tốt bước này, bạn sẽ có một homestay vừa đáp ứng tiêu chuẩn cơ bản cho khách, vừa có nền tảng pháp lý để bước vào giai đoạn nộp hồ sơ.
Bước 3 – Đăng ký kinh doanh, khai báo cơ sở lưu trú và đi vào hoạt động
Sau khi homestay đã “tạm hoàn chỉnh” và hồ sơ cơ bản đã đủ, bạn tiến hành thủ tục mở homestay tại Huế theo trình tự:
Đăng ký kinh doanh:
Nếu là hộ kinh doanh: nộp hồ sơ tại UBND cấp huyện nơi đặt homestay.
Nếu là doanh nghiệp: nộp hồ sơ tại Sở KH&ĐT để nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Đăng ký cơ sở lưu trú homestay:
Thông báo/đăng ký với cơ quan chức năng có thẩm quyền (công an địa phương, cơ quan văn hóa – du lịch tùy từng thời kỳ quy định).
Làm việc với công an về kê khai tạm trú cho khách; đăng ký tài khoản hoặc phần mềm khai báo.
Đi vào hoạt động thử nghiệm:
Đón những nhóm khách đầu tiên, hoàn thiện quy trình check-in, check-out, dọn phòng.
Ghi nhận feedback để chỉnh sửa giá, nội quy, dịch vụ kèm theo.
Khi đã hoàn tất đăng ký kinh doanh và đăng ký cơ sở lưu trú homestay, bạn có thể yên tâm quảng bá rộng rãi, đưa homestay tại Huế vào hoạt động chính thức, vừa đúng luật vừa xây dựng được hình ảnh chuyên nghiệp trong mắt khách.
Những lỗi pháp lý thường gặp khi mở homestay trong khu dân cư tại Huế
Kinh doanh homestay khi chưa đăng ký hoặc đăng ký không đúng loại hình
Một trong những lỗi pháp lý phổ biến nhất khi mở homestay trong khu dân cư là hoạt động kinh doanh khi chưa đăng ký hoặc đăng ký không đúng loại hình. Nhiều chủ homestay nhầm lẫn giữa hình thức hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp hay chỉ đơn giản là cho thuê phòng mà không khai báo kinh doanh. Hậu quả là nếu cơ quan chức năng kiểm tra, homestay có thể bị xử phạt hành chính, truy thu thuế hoặc yêu cầu tạm dừng hoạt động. Việc kinh doanh trái phép còn làm mất uy tín và gây khó khăn trong việc mở rộng mô hình hoặc tham gia các chương trình xúc tiến du lịch. Do đó, chủ homestay cần hiểu rõ quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh, loại hình phù hợp, cũng như các nghĩa vụ thuế đi kèm để tránh rủi ro về lâu dài.
Bỏ qua điều kiện PCCC, an ninh trật tự và khai báo lưu trú cho khách
Một sai lầm khác thường gặp là chủ homestay bỏ qua các điều kiện về phòng cháy chữa cháy (PCCC), an ninh trật tự và khai báo lưu trú cho khách. Các cơ quan chức năng có quyền kiểm tra đột xuất và nếu phát hiện vi phạm, homestay có thể bị xử phạt, đình chỉ hoạt động hoặc chịu trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra sự cố. Việc không khai báo lưu trú còn vi phạm Luật Quản lý Xuất nhập cảnh và có thể bị phạt nặng với khách nước ngoài. Để tránh rủi ro, chủ homestay cần trang bị thiết bị PCCC đầy đủ, hướng dẫn an toàn cho khách, lập sổ lưu trú và báo cáo với cơ quan chức năng định kỳ.
Kinh nghiệm vận hành homestay trong khu dân cư đảm bảo hài hòa với hàng xóm
Thiết lập nội quy homestay rõ ràng cho khách để tránh tiếng ồn, xung đột
Để vận hành homestay trong khu dân cư một cách hài hòa, việc thiết lập nội quy rõ ràng cho khách là vô cùng quan trọng. Nội quy cần quy định giờ giấc sinh hoạt, cách tổ chức tiệc tùng, sử dụng không gian chung và các quy tắc ứng xử nhằm hạn chế tiếng ồn hoặc xung đột với cư dân xung quanh. Chủ homestay cũng nên thông báo nội quy ngay từ lúc đặt phòng và nhắc nhở khách khi nhận phòng. Điều này không chỉ giúp tránh rắc rối với hàng xóm mà còn tạo ấn tượng chuyên nghiệp, nâng cao uy tín homestay. Nội quy càng chi tiết, rõ ràng, khả năng xảy ra mâu thuẫn càng thấp.
Giao tiếp với cư dân xung quanh và xử lý khi có phản ánh, góp ý
Ngoài việc thiết lập nội quy, chủ homestay cần duy trì mối quan hệ tốt với cư dân xung quanh. Giữ liên hệ với tổ dân phố, ban quản lý khu dân cư và lắng nghe các phản ánh, góp ý giúp giảm thiểu xung đột. Khi nhận được khiếu nại, cần xử lý nhanh chóng, minh bạch và hợp lý để duy trì hình ảnh chuyên nghiệp. Mối quan hệ tốt với cư dân không chỉ giúp vận hành homestay ổn định mà còn góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, được hỗ trợ khi cần thiết.
Dịch vụ tư vấn điều kiện pháp lý mở homestay trong khu dân cư tại Huế của Gia Minh Consulting
Nội dung hỗ trợ – từ tư vấn điều kiện pháp lý đến trọn gói hồ sơ đăng ký
Dịch vụ tư vấn mở homestay trong khu dân cư tại Huế của Gia Minh Consulting cung cấp giải pháp trọn gói, giúp chủ homestay đảm bảo đầy đủ điều kiện pháp lý trước khi đi vào hoạt động. Đội ngũ chuyên gia sẽ tư vấn hình thức kinh doanh phù hợp, rà soát các yêu cầu pháp lý, bao gồm quyền sử dụng đất, an ninh, PCCC, vệ sinh môi trường, quy định về dân cư và các giấy tờ liên quan. Ngoài ra, dịch vụ hỗ trợ soạn hồ sơ đầy đủ, kiểm tra thông tin, chuẩn hóa giấy tờ và đại diện chủ homestay nộp hồ sơ, làm việc trực tiếp với cơ quan nhà nước để rút ngắn thời gian xử lý. Việc sử dụng dịch vụ giúp hạn chế rủi ro bị trả hồ sơ hoặc bị xử phạt, đồng thời đảm bảo homestay được vận hành hợp pháp ngay từ đầu. Sử dụng dịch vụ tư vấn mở homestay tại Huế và dịch vụ pháp lý homestay Gia Minh giúp chủ hộ yên tâm tập trung vào phát triển kinh doanh và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Ưu điểm khi sử dụng dịch vụ Gia Minh Consulting tại Huế
Khi sử dụng dịch vụ của Gia Minh Consulting, chủ homestay tại Huế nhận được nhiều ưu điểm thiết thực. Trước hết, tiết kiệm thời gian và công sức, vì toàn bộ quy trình từ kiểm tra điều kiện pháp lý, soạn hồ sơ đến nộp và theo dõi tiến độ được thực hiện bởi đội ngũ chuyên nghiệp. Thứ hai, giảm rủi ro bị phạt nhờ hồ sơ được chuẩn hóa, đảm bảo đáp ứng tất cả yêu cầu pháp luật hiện hành. Thứ ba, dịch vụ cập nhật các quy định mới nhất, giúp chủ homestay luôn tuân thủ pháp luật và vận hành ổn định. Những ưu điểm dịch vụ pháp lý Gia Minh này đặc biệt hữu ích cho các chủ homestay muốn khởi nghiệp an toàn và hiệu quả, đồng thời nhận được sự hỗ trợ lâu dài từ đội ngũ chuyên gia hỗ trợ chủ homestay tại Huế.
Điều kiện pháp lý mở homestay trong khu dân cư tại Huế không chỉ là vài thủ tục giấy tờ đơn giản mà là cả một hệ thống quy định liên quan đến nhà ở, an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy và đăng ký kinh doanh. Khi nắm vững khung pháp lý, chủ homestay sẽ chủ động hơn trong việc thiết kế mô hình, chọn quy mô và cách vận hành sao cho vừa hấp dẫn du khách, vừa an toàn cho cộng đồng xung quanh. Ngược lại, nếu bỏ qua các quy định này, việc bị kiểm tra, xử phạt hoặc buộc dừng hoạt động là rủi ro hoàn toàn có thể xảy ra. Bạn nên xem việc tuân thủ điều kiện pháp lý như một phần của chiến lược phát triển homestay bền vững chứ không chỉ là “làm cho xong”. Khi cần đồng hành từ khâu tư vấn cho đến chuẩn bị hồ sơ chi tiết, Gia Minh Consulting luôn sẵn sàng hỗ trợ để việc mở homestay trong khu dân cư tại Huế của bạn trở nên thuận lợi, đúng luật và hiệu quả hơn.
