Quy định về số phòng và tiêu chuẩn lưu trú homestay tại Huế là nội dung mà bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào muốn kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch đều cần nắm rõ. Tại Thừa Thiên Huế – nơi du lịch phát triển mạnh, việc mở homestay trong khu dân cư đang ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, để được phép hoạt động hợp pháp, chủ cơ sở phải tuân thủ đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, phòng nghỉ, an toàn và tiêu chuẩn phục vụ theo quy định của cơ quan quản lý du lịch. Việc hiểu rõ các quy định này không chỉ giúp tránh bị xử phạt mà còn góp phần nâng cao uy tín, chất lượng dịch vụ của homestay.
Tổng quan về homestay và yêu cầu lưu trú tại Huế
Tại Huế, cùng với khách sạn và nhà nghỉ truyền thống, mô hình homestay tại Huế đang trở thành lựa chọn quen thuộc của nhiều du khách, đặc biệt là khách trẻ và khách quốc tế yêu thích trải nghiệm văn hóa. Về bản chất, homestay là hình thức du lịch mà du khách lưu trú ngay trong nhà ở của người dân địa phương, được “sống cùng”, “ăn cùng” và tham gia sinh hoạt thường ngày, chứ không chỉ đơn thuần thuê một phòng ngủ như ở khách sạn.
Ở Huế, thế mạnh về nhà vườn, nhà rường, làng cổ, khu dân cư yên tĩnh gần di tích, gần sông Hương – núi Ngự giúp homestay có “chất riêng” khó nhầm lẫn. Nhiều gia đình cải tạo một phần nhà ở, dành vài phòng cho khách, giữ lại kiến trúc truyền thống, sân vườn, bếp, phòng sinh hoạt chung… tạo nên du lịch homestay Huế đúng nghĩa trải nghiệm. Song song với đó, các homestay hiện đại trong phố cũng xuất hiện, kết hợp phong cách thiết kế trẻ trung với câu chuyện về đời sống người Huế.
Tuy nhiên, dù mang dáng dấp “tự nhiên, mộc mạc”, homestay vẫn được pháp luật xếp chung vào nhóm cơ sở lưu trú du lịch, cụ thể là loại “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê”, với yêu cầu về đăng ký kinh doanh, an ninh trật tự, PCCC, bảo vệ môi trường và tiêu chuẩn cơ sở vật chất tối thiểu. Bên cạnh đó, khách du lịch ngày càng kỳ vọng homestay phải sạch sẽ, an toàn, có không gian riêng tư, đầy đủ tiện nghi cơ bản và quy trình khai báo tạm trú rõ ràng.
Chính vì vậy, khi bàn về yêu cầu lưu trú homestay ở Huế, không thể chỉ nhìn ở góc độ “nhà dân cho khách ngủ nhờ” mà cần coi đây là một loại hình kinh doanh dịch vụ lưu trú có điều kiện. Việc hiểu mô hình, xu hướng phát triển và chuẩn mực pháp lý ngay từ đầu sẽ giúp chủ homestay thiết kế số phòng, cách bố trí công năng, tiêu chuẩn phục vụ và quy trình pháp lý một cách bài bản, tránh rơi vào tình trạng vừa đầu tư xong đã phải dừng hoạt động, điều chỉnh hoặc bị xử phạt.
Đặc điểm mô hình homestay và xu hướng phát triển tại Huế
So với các điểm đến khác, mô hình homestay tại Huế thường gắn chặt với không gian nhà vườn, nhà rường truyền thống, hẻm nhỏ gần di tích, làng nghề, làng chài, khu dân cư ven đô. Cấu trúc điển hình là một ngôi nhà ở pháp lý rõ ràng, trong đó chủ nhà giữ một phần làm chỗ ở gia đình, phần còn lại thiết kế 2–5 phòng hoặc một vài căn nhỏ cho khách thuê, dùng chung bếp, phòng khách, sân vườn.
Xu hướng du lịch homestay Huế hiện nay không chỉ dừng lại ở “chỗ ngủ rẻ” mà hướng đến trải nghiệm: khách được chủ nhà nấu cho bữa cơm Huế, hướng dẫn đi chợ, tham gia làm bánh, làm nón, chèo thuyền, nghe ca Huế… Những trải nghiệm này giúp homestay cạnh tranh được với khách sạn cùng tầm giá.
Về phía quản lý nhà nước, loại hình homestay được khuyến khích vì góp phần phát triển du lịch cộng đồng, tạo thêm thu nhập cho người dân, lan tỏa hình ảnh Huế thân thiện. Nhưng nếu phát triển tự phát, không kiểm soát về tiêu chuẩn, an ninh, PCCC thì dễ biến tướng thành “nhà trọ rẻ tiền”, gây ảnh hưởng hình ảnh điểm đến. Do đó, xu hướng chung là vừa mở rộng số lượng homestay, vừa siết chặt yêu cầu về điều kiện lưu trú, chất lượng dịch vụ.
Vì sao cần quan tâm đến quy định về số phòng và tiêu chuẩn lưu trú?
Với nhiều chủ nhà, việc cải tạo vài phòng để làm homestay nghe có vẻ “đơn giản”, nhưng thực tế tầm quan trọng tiêu chuẩn homestay và quy định về số phòng là vấn đề không thể xem nhẹ.
Thứ nhất, về mặt pháp lý, homestay được xếp vào nhóm “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê”, thuộc hệ thống cơ sở lưu trú du lịch. Luật Du lịch 2017 và các nghị định hướng dẫn yêu cầu cơ sở lưu trú phải đáp ứng điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất, dịch vụ: có khu vực lưu trú riêng cho khách, bếp, phòng tắm, phòng vệ sinh, giường, chăn, gối, khăn, quy trình thay mới khi có khách mới… Nếu số phòng quá đông, bố trí lộn xộn, thiếu lối thoát hiểm, không đảm bảo PCCC thì rất dễ bị kiểm tra, xử phạt hoặc buộc giảm quy mô.
Thứ hai, quy mô phòng và tiêu chuẩn lưu trú cũng là căn cứ để lựa chọn hình thức đăng ký kinh doanh (hộ kinh doanh hay doanh nghiệp), cách tính thuế, yêu cầu về lao động, bảo hiểm… Homestay nhỏ, phục vụ như mô hình gia đình sẽ khác với một cơ sở khai thác như khách sạn mini.
Thứ ba, ở góc độ thị trường, yêu cầu lưu trú homestay ở Huế ngày càng cao khi khách có nhiều lựa chọn trên các nền tảng OTA (Booking, Airbnb…). Những nền tảng này cũng áp tiêu chuẩn ngầm: phòng phải sạch, an toàn, tiện nghi; nếu đánh giá thấp, homestay rất khó cạnh tranh. Tiêu chuẩn về số phòng, mật độ khách, bố trí lối thoát hiểm, nội quy nhà… không chỉ là chuyện “cho đủ giấy phép” mà còn là yếu tố sống còn để phát triển bền vững, hạn chế rủi ro cho chủ nhà và du khách.
Cơ sở pháp lý liên quan đến homestay và cơ sở lưu trú du lịch
Về mặt pháp luật, homestay không được “định nghĩa” riêng trong Luật Du lịch, nhưng được hiểu và quản lý dưới dạng “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê” – một trong các loại cơ sở lưu trú du lịch. Điều 48 Luật Du lịch 2017 liệt kê các loại cơ sở lưu trú du lịch gồm khách sạn, biệt thự du lịch, căn hộ du lịch, tàu thủy lưu trú du lịch, nhà nghỉ du lịch, nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê, bãi cắm trại du lịch và các loại khác.
Điều 49 Luật Du lịch 2017 quy định chung: để kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch, tổ chức, cá nhân phải (i) có đăng ký kinh doanh theo quy định, (ii) đáp ứng điều kiện về an ninh, trật tự, an toàn PCCC, bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và (iii) đáp ứng điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ phục vụ khách du lịch. Chính phủ quy định chi tiết điều kiện tối thiểu này tại các nghị định hướng dẫn, trong đó có nội dung riêng cho “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê” (homestay).
Ngoài Luật Du lịch, homestay còn chịu sự điều chỉnh của pháp luật về đăng ký kinh doanh (Luật Doanh nghiệp, Nghị định về đăng ký hộ kinh doanh), an ninh trật tự (Nghị định 96/2016/NĐ-CP về điều kiện an ninh trật tự đối với một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện), pháp luật về PCCC, bảo vệ môi trường, quy định về cư trú – khai báo tạm trú cho khách… Một số nghiên cứu khoa học, bài viết pháp lý cũng chỉ ra rằng homestay hiện vẫn tồn tại “khoảng trống” ở chỗ phát triển nhanh, nhiều mô hình xây trên đất nông nghiệp, đất quy hoạch khác, trong khi pháp luật đất đai, xây dựng chưa có quy định thật riêng, dẫn đến khó khăn trong quản lý.
Tại Huế và nhiều địa phương du lịch, cơ quan quản lý nhà nước vừa sử dụng khung pháp luật chung nói trên, vừa ban hành hướng dẫn cụ thể về điều kiện, tiêu chuẩn nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê, gắn với đặc thù địa phương. Các tài liệu, hướng dẫn thường được đăng tải trên cổng thông tin du lịch tỉnh, , và là nguồn tham khảo quan trọng cho chủ homestay khi bắt đầu kinh doanh.
Khung pháp lý điều chỉnh loại hình lưu trú homestay
Như đã nêu, quy định pháp luật về homestay được “lồng” vào khung pháp lý chung về cơ sở lưu trú du lịch. Về cơ bản, có ba lớp quy định chính:
Lớp pháp luật du lịch: Luật Du lịch 2017 xác định “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê” là một loại hình lưu trú; các nghị định hướng dẫn (như Nghị định 168/2017/NĐ-CP, được sửa đổi bổ sung) đưa ra điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất và dịch vụ đối với loại hình này: phải có khu vực lưu trú cho khách, bếp, phòng tắm, phòng vệ sinh, giường, chăn, gối, khăn… và quy trình thay mới khi có khách mới.
Lớp pháp luật kinh doanh: cá nhân, hộ gia đình hoặc tổ chức muốn kinh doanh homestay phải đăng ký hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp, ghi rõ ngành nghề dịch vụ lưu trú du lịch; tuân thủ nghĩa vụ kê khai, nộp thuế, hóa đơn, chế độ kế toán tương ứng.
Lớp pháp luật chuyên ngành khác: Nghị định 96/2016/NĐ-CP quy định điều kiện an ninh trật tự đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú (trong đó có homestay); pháp luật PCCC, môi trường, cư trú quy định yêu cầu về hệ thống an toàn, quy trình khai báo tạm trú, thu gom xử lý rác thải, nước thải…
Trên và các cổng thông tin pháp luật khác, nhiều bài phân tích cũng nhấn mạnh: pháp luật chưa đưa ra một định nghĩa chính thức cho “homestay”, nhưng nội dung điều chỉnh đã bao trùm loại hình này thông qua khái niệm “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê”, cùng với các quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch.
Yêu cầu về đăng ký kinh doanh, an ninh trật tự, PCCC, môi trường
Về điều kiện kinh doanh homestay, pháp luật yêu cầu chủ cơ sở phải:
Đăng ký kinh doanh: dưới hình thức hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp, ghi ngành nghề dịch vụ lưu trú du lịch/homestay;
Đáp ứng điều kiện an ninh, trật tự: theo Nghị định 96/2016/NĐ-CP, cơ sở lưu trú phải lập hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện an ninh trật tự (nếu thuộc diện), tuân thủ trách nhiệm quản lý khách lưu trú, phối hợp với công an trong khai báo tạm trú, bảo đảm không để phát sinh tệ nạn xã hội;
Bảo đảm PCCC: trang bị bình chữa cháy, lối thoát hiểm, hệ thống điện an toàn, nội quy PCCC; một số cơ sở phải được thẩm duyệt, kiểm tra định kỳ;
Bảo vệ môi trường: có phương án thu gom rác, xử lý nước thải sinh hoạt, hạn chế tiếng ồn, khói bụi gây ảnh hưởng khu dân cư xung quanh.
Nhiều bài nghiên cứu, báo cáo khoa học về phát triển homestay tại Việt Nam cũng khuyến nghị địa phương tăng cường thanh tra, hướng dẫn kỹ hơn về PCCC, môi trường, thay vì chỉ tập trung vào bước đăng ký kinh doanh trên giấy tờ.
Liên hệ thực tiễn quản lý homestay tại Huế và một số địa phương du lịch
Tại Huế, ngành du lịch và chính quyền địa phương xem homestay là một “mũi nhọn” để phát triển du lịch cộng đồng, trải nghiệm, đặc biệt ở các làng nghề, làng cổ, vùng ven đô. Các cổng thông tin như của Sở Du lịch Huế thường xuyên có tin bài về việc hoàn thiện điều kiện, tiêu chuẩn “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê”, giới thiệu mô hình homestay tiêu biểu và hướng dẫn tổ chức, cá nhân triển khai đúng quy định.
Thực tế, báo chí địa phương cũng từng ghi nhận tình trạng một số homestay phát triển tự phát, chưa đăng ký đầy đủ, chất lượng dịch vụ thấp, tiềm ẩn nguy cơ biến tướng thành nhà trọ rẻ tiền, gây khó cho công tác quản lý. Kinh nghiệm từ Huế và nhiều địa phương du lịch cho thấy: nếu có quy hoạch rõ ràng, tiêu chuẩn cụ thể, cơ chế phối hợp giữa ngành du lịch – công an – chính quyền cơ sở và tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân, homestay sẽ phát triển đúng hướng, vừa bảo đảm an ninh, an toàn, vừa giữ được bản sắc địa phương và lợi ích kinh tế cho cộng đồng.
Quy định về số phòng đối với homestay tại Huế
Khi nói đến homestay tại Huế, về pháp lý, mô hình này thường được xếp vào loại hình “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê” theo Luật Du lịch và các nghị định hướng dẫn. Đây là một trong các loại cơ sở lưu trú du lịch, bên cạnh khách sạn, nhà nghỉ du lịch, căn hộ du lịch…
Điểm quan trọng là: pháp luật hiện hành không ấn định cứng một con số “tối đa bao nhiêu phòng” cho homestay, mà chủ yếu nhấn mạnh:
Đây là nhà ở, có khu vực dành cho khách du lịch thuê lưu trú;
Khách cùng sinh hoạt với gia đình chủ nhà, chia sẻ không gian chung;
Cơ sở phải đáp ứng điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất, an ninh, an toàn, PCCC, môi trường…
Các bộ tiêu chuẩn như TCVN 7800 về nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê, tiêu chuẩn homestay ASEAN cũng nhấn mạnh tính quy mô nhỏ, gắn với hộ gia đình, không chạy theo số lượng phòng quá lớn giống khách sạn.
Thực tiễn nhiều nghiên cứu và thống kê cho thấy, số phòng trong mô hình homestay thường khá khiêm tốn. Có địa phương ghi nhận hàng trăm cơ sở homestay với tổng số phòng bình quân chỉ khoảng 7–8 phòng/cơ sở, phản ánh đúng bản chất homestay là nhỏ, gần gũi, gia đình, chứ không phải kinh doanh lưu trú quy mô lớn.
Vì vậy, khi bàn về “quy định số phòng đối với homestay tại Huế”, cần hiểu theo hai lớp:
Lớp pháp lý cứng: luật không đặt trần số phòng, nhưng yêu cầu cơ sở vẫn là “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê”, đáp ứng các điều kiện an toàn, kỹ thuật, dịch vụ.
Lớp khuyến nghị chuyên môn: nên giữ quy mô phòng ở mức vừa phải để vẫn đúng “tinh thần homestay”, bảo đảm chất lượng trải nghiệm, dễ quản lý an toàn và an ninh cho khách.
Quy mô phòng ngủ trong nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê
Theo quy định, “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê” là nhà ở có khu vực được bố trí trang thiết bị, tiện nghi cho khách du lịch thuê lưu trú, khách cùng sinh hoạt với gia đình chủ nhà. Khái niệm này chính là “chiếc ô” pháp lý bao trùm phần lớn mô hình homestay hiện nay tại Huế.
Đặc trưng của loại hình này:
Xuất phát từ nhà ở của hộ gia đình, sau đó cải tạo, bố trí thêm phòng cho khách.
Không gian lưu trú được chia thành: khu vực của chủ nhà và khu vực dành cho khách, nhưng vẫn có những khu sinh hoạt chung như phòng khách, bếp, sân vườn…
Quy mô homestay tại Huế thường nhỏ: một số phòng ngủ bố trí trong chính căn nhà gia đình, hoặc một khối nhà phụ trong khuôn viên (nhà vườn, nhà rường…).
Vì vậy, khi bàn tới số phòng nhà ở cho khách du lịch thuê, điều quan trọng không nằm ở một con số cứng, mà ở chỗ:
Cơ sở vẫn giữ được tính chất nhà ở, không biến thành một “mini hotel” tách biệt hoàn toàn với gia chủ.
Số lượng phòng phải phù hợp với hạ tầng thực tế: lối thoát hiểm, cầu thang, chỗ để xe, hệ thống điện – nước, khu vệ sinh dùng chung/riêng…
Các nghiên cứu và hướng dẫn chuyên môn về homestay thường mô tả mô hình này là “cơ sở lưu trú nhỏ, thân mật, gia đình trực tiếp tham gia đón – phục vụ khách”, từ đó ngầm hiểu rằng quy mô phòng cũng nên vừa phải, dễ quản lý, thay vì quá đông đúc như nhà nghỉ, khách sạn.
Giới hạn hợp lý về số phòng để vẫn giữ đúng tinh thần homestay
So sánh với mô hình khách sạn, nhà nghỉ; đề xuất mức số phòng thường thấy (ví dụ 3–10 phòng) ở Huế
Pháp luật không nói rõ “bao nhiêu phòng thì còn gọi là homestay”, nhưng có thể định hình giới hạn hợp lý bằng cách so sánh với các loại hình khác:
Khách sạn, nhà nghỉ:
Thường là công trình được thiết kế chuyên cho lưu trú, có nhiều phòng ngủ, hệ thống lễ tân, buồng phòng, dịch vụ ăn uống tương đối tách biệt với đời sống gia đình.
Mối quan hệ chủ – khách thiên về dịch vụ thương mại, ít yếu tố “sống cùng gia đình bản địa”.
Homestay (nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê):
Cốt lõi là trải nghiệm “ở trong nhà dân”, quy mô nhỏ, chủ và khách có nhiều tương tác trực tiếp.
Cơ sở vật chất có thể đơn giản hơn khách sạn, nhưng phải đảm bảo sạch sẽ, an toàn.
Từ thực tiễn nhiều địa phương, trong đó có các báo cáo về homestay cho thấy bình quân khoảng 7–8 phòng/cơ sở, có cơ sở ít chỉ 2–3 phòng, cơ sở lớn hơn 10–12 phòng nhưng vẫn giữ được tính chất gia đình.
Vì thế, về mặt chuyên môn, có thể gợi ý một “dải an toàn” cho số phòng homestay như sau:
3–10 phòng là mức khá phổ biến, vừa đủ để kinh doanh có lãi, vừa không đánh mất không khí ấm cúng.
Trên khoảng 10–12 phòng, chủ nhà cần xem lại:
Hạ tầng có tương xứng không (cầu thang, hành lang, hệ thống PCCC)?
Gia đình còn tham gia trực tiếp vào việc đón – phục vụ khách hay phải thuê nhiều nhân sự như khách sạn?
Nếu homestay quá lớn, tách biệt hoàn toàn với đời sống gia đình, về bản chất, mô hình đã trở nên giống nhà nghỉ/khách sạn mini, và có thể bị cơ quan quản lý gợi ý chuyển sang loại hình cơ sở lưu trú khác cho đúng thực tế.
Ảnh hưởng của số lượng phòng đến chất lượng phục vụ và kiểm soát an toàn
Số lượng phòng không chỉ là câu chuyện doanh thu, mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới:
Chất lượng phục vụ
Với 3–8 phòng, chủ homestay ở Huế thường tự mình hoặc cùng gia đình phục vụ, dễ nhớ tên khách, dễ giao lưu, giới thiệu văn hóa địa phương, hỗ trợ kịp thời khi khách cần.
Khi số phòng tăng lên 10–15, chủ nhà phải thuê thêm nhân sự, phân ca trực, quản lý đặt phòng… Nếu không tổ chức tốt, trải nghiệm của khách sẽ dần giống khách sạn bình dân, mất đi “chất homestay”.
Kiểm soát an toàn và an ninh
Càng nhiều phòng, mật độ người ra vào càng lớn, việc quản lý khách (đặc biệt về khai báo tạm trú, kiểm soát người lạ, phòng cháy chữa cháy) càng phức tạp.
Hệ thống điện, nước, thoát hiểm phải “gánh” nhiều người hơn; nếu nhà chỉ được thiết kế cho một gia đình 4–6 người mà chứa 20–30 khách cùng lúc, rủi ro cháy nổ, ngạt khói, tắc lối thoát hiểm sẽ tăng đáng kể.
Do đó, khi quyết định tăng số phòng homestay, chủ cơ sở cần song song nâng cấp:
Quy trình quản lý khách (check-in, khai báo lưu trú, nội quy sử dụng phòng).
Hệ thống an toàn lưu trú homestay ở Huế: PCCC, biển chỉ dẫn thoát hiểm, đèn chiếu sáng khẩn cấp, tập huấn kỹ năng cho người trong nhà.
Giữ quy mô phòng ở mức hợp lý, thay vì cố “nhồi” tối đa, thường mang lại lợi ích lâu dài hơn: khách hài lòng, hàng xóm dễ chịu, cơ quan quản lý yên tâm, mô hình bền vững.
Tiêu chuẩn cơ bản về phòng ngủ trong homestay tại Huế
Diện tích tối thiểu, bố trí nội thất và lối đi trong phòng ngủ homestay
Khi thiết kế phòng ngủ homestay tại Huế, chủ nhà nên tham khảo các tiêu chuẩn lưu trú phổ biến (tương tự phòng khách sạn mini, homestay đô thị) để bảo đảm khách ở thoải mái dù quy mô vừa và nhỏ. Với phòng dành cho 1–2 khách, diện tích sử dụng nên từ khoảng 12–18m² (chưa tính ban công) là hợp lý: đủ chỗ đặt giường, tủ, bàn nhỏ và vẫn còn lối đi thuận tiện quanh giường. Những phòng quá nhỏ, lối đi bị bít kín bởi vali, đồ đạc sẽ khiến trải nghiệm lưu trú kém, khó dọn vệ sinh và dễ bị khách đánh giá không tốt.
Về bố trí nội thất, nên đặt giường ở vị trí trung tâm hoặc sát một bên tường, đầu giường tựa vào tường chắc chắn, tránh đặt giường ngay sát cửa ra vào hoặc cửa nhà vệ sinh. Lối đi từ cửa vào giường, từ giường đến nhà vệ sinh phải đủ rộng (tối thiểu 60–80 cm), không vướng kệ tủ, ghế, vali… để khách di chuyển dễ dàng, đặc biệt vào ban đêm. Nếu phòng có 2 giường đơn, cần chừa khoảng trống giữa hai giường để khách có thể ra vào mà không phải bước lên giường của người khác.
Bên cạnh đó, thiết kế phòng ngủ homestay tại Huế nên tận dụng ánh sáng tự nhiên, mở cửa sổ nhìn ra cảnh quan phố Huế, vườn nhỏ hoặc sân trong nếu có. Tuy nhiên phải đảm bảo rèm che đủ kín để khách nghỉ ngơi, hạn chế ánh sáng chói buổi sáng sớm. Màu sơn tường, nội thất nên chọn tông trung tính (trắng, be, nâu gỗ, xanh pastel) tạo cảm giác dịu mắt, thư giãn. Việc bố trí tranh treo tường, đèn trang trí, kệ gỗ nên vừa phải, không làm chiếm hết mảng tường khiến phòng có cảm giác chật hơn thực tế. Tóm lại, một diện tích tối thiểu phòng homestay hợp lý kết hợp với lối đi thông thoáng, bố trí khoa học sẽ giúp tổng thể phòng ngủ nhỏ nhưng vẫn “dễ thở” và ấm cúng.
Trang thiết bị, tiện nghi tối thiểu trong phòng – giường, đệm, tủ, ánh sáng, ổ cắm, wifi
Đối với homestay, khách thường không đòi hỏi sang trọng như khách sạn 4–5 sao, nhưng lại rất quan tâm đến tiện nghi phòng homestay cơ bản có đầy đủ hay không. Trước hết, giường và đệm phải chắc chắn, không kêu cót két, đệm có độ dày và độ đàn hồi vừa phải, ga gối sạch, không ố vàng, không có mùi ẩm mốc. Với phòng 1–2 khách, nên dùng giường 1m6–1m8, có thể thêm chăn mỏng mùa hè, chăn dày mùa lạnh.
Phòng nên có tủ quần áo hoặc kệ treo đồ, vài móc treo áo, giá để vali, bàn nhỏ kèm ghế để khách làm việc, trang điểm hoặc viết nhật ký hành trình. Một gương soi toàn thân hoặc gương vừa đủ lớn cũng là chi tiết nhỏ nhưng rất được khách đánh giá cao. Về ánh sáng, cần kết hợp đèn trần chiếu sáng tổng thể và đèn đầu giường/đèn học ánh sáng dịu để khách đọc sách, làm việc mà không làm chói mắt người ngủ cùng.
Các ổ cắm điện nên bố trí gần bàn, gần đầu giường để khách sạc điện thoại, laptop, máy ảnh mà không phải căng dây ra giữa phòng. Nên có ít nhất 2–4 ổ cắm trong một phòng tiêu chuẩn. Wifi là tiện nghi gần như bắt buộc: tín hiệu ổn định, tốc độ đủ dùng cho làm việc online, xem phim, gọi video; mật khẩu wifi nên dán rõ ở bàn hoặc sau cửa. Tùy điều kiện, chủ homestay có thể trang bị thêm điều hòa hoặc quạt, tủ lạnh mini, ấm đun nước, trà – cà phê miễn phí, kệ sách nhỏ, giúp tiêu chuẩn phòng ngủ homestay tiệm cận với khách sạn mini nhưng vẫn giữ được không khí thân thiện, gần gũi đúng chất homestay Huế.
Tiêu chuẩn vệ sinh, thay drap, khăn, dọn phòng và kiểm soát tiếng ồn
Một trong những lý do khiến khách quay lại hoặc giới thiệu bạn bè chính là vệ sinh phòng homestay. Dù phòng không quá rộng, không quá sang, nhưng phải sạch sẽ, thơm tho, không có mùi ẩm mốc, thuốc lá, thức ăn lưu lại lâu ngày. Ga giường, vỏ gối, chăn nên được thay mới sau mỗi lượt khách; với khách ở dài ngày (từ 3–4 đêm trở lên), nên có chính sách thay drap, khăn 2–3 ngày/lần hoặc theo thỏa thuận. Khăn mặt, khăn tắm phải khô, sạch, không sờn rách. Thùng rác trong phòng nên có nắp đậy và được đổ rác hàng ngày.
Chủ homestay cần xây dựng quy định vệ sinh lưu trú homestay ở Huế rõ ràng: thời gian dọn phòng (ví dụ 9h–12h), khách có thể treo bảng “làm ơn dọn phòng” hoặc “không làm phiền”; quy định giữ gìn vệ sinh khu vực chung, không để rác ngoài hành lang, không ăn uống bừa bãi trên giường nếu có nguy cơ đổ, đổ nước ra ga. Nhà vệ sinh trong phòng phải được cọ rửa thường xuyên, khử mùi, bảo đảm hệ thống thoát nước hoạt động tốt, không tắc nghẽn.
Bên cạnh vệ sinh, kiểm soát tiếng ồn cũng là một phần quan trọng của chất lượng phòng ngủ. Nếu nhà nằm trong ngõ, khu dân cư yên tĩnh, có thể tận dụng lợi thế này trong giới thiệu homestay. Tuy nhiên, chủ nhà vẫn nên gắn thêm gioăng cao su cửa, rèm dày hơn để hạn chế tiếng ồn từ hành lang, khu sinh hoạt chung. Nội quy phòng nên quy định giờ yên tĩnh (ví dụ sau 22h), nhắc khách không nói chuyện lớn tiếng, không mở nhạc quá to. Khi có khách tổ chức tiệc, cần cân đối giữa sự thoải mái và quyền nghỉ ngơi của các phòng khác, cũng như của hàng xóm xung quanh.
Khi homestay duy trì tốt vệ sinh phòng homestay, có lịch thay drap – khăn rõ ràng, dọn phòng đều đặn và chú ý giảm tiếng ồn, khách sẽ cảm nhận được sự chỉn chu, chuyên nghiệp, dù bạn chỉ vận hành một mô hình nhỏ trong khu dân cư. Đây chính là nền tảng để homestay nhận được nhiều đánh giá tích cực và hoạt động bền vững lâu dài.
Yêu cầu về khu vệ sinh, phòng tắm, khu sinh hoạt chung của homestay
Tiêu chuẩn tối thiểu đối với khu vệ sinh, phòng tắm dùng chung hoặc riêng
Với homestay, khu vệ sinh và phòng tắm là nơi khách cảm nhận rõ nhất về chất lượng dịch vụ. Dù là phòng tắm riêng hay dùng chung, chủ homestay tại Huế nên đặt ra bộ tiêu chuẩn nhà vệ sinh homestay tối thiểu để duy trì hình ảnh chuyên nghiệp, sạch sẽ.
Về số lượng phòng tắm/toilet so với số phòng, nên bố trí tối thiểu:
Homestay dùng phòng tắm/toilet chung: cứ 3–4 phòng ngủ nên có ít nhất 1 cụm toilet + phòng tắm; nếu khách đông hoặc có phòng dorm, nên tăng thêm để tránh quá tải giờ cao điểm sáng/tối.
Với phòng tắm riêng, cần đảm bảo mỗi phòng đều có không gian đủ dùng, ưu tiên thiết kế khép kín, thuận tiện cho khách.
Diện tích phòng vệ sinh không cần quá lớn, nhưng đủ để khách xoay sở thoải mái, có khu khô – khu ướt tách tương đối. Thông gió là yêu cầu bắt buộc: có cửa sổ, ô thoáng hoặc quạt hút mùi để tránh ẩm mốc, mùi hôi tích tụ.
Về tiện nghi, nên trang bị nước nóng – lạnh ổn định, vòi sen, lavabo, gương, kệ để đồ, móc treo khăn/quần áo. Sàn nên dùng gạch chống trơn trượt, độ dốc hợp lý để nước thoát nhanh, hạn chế rêu mốc. Thường xuyên kiểm tra thoát nước, bồn cầu, vòi nước để xử lý kịp thời rò rỉ, tắc nghẽn. Đó là những điểm cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng để khách đánh giá cao phòng tắm homestay tại Huế của bạn.
Khu vực sinh hoạt chung, bếp, ăn uống và yêu cầu về an toàn – vệ sinh thực phẩm
Đối với mô hình homestay, khu sinh hoạt chung homestay chính là “trái tim” kết nối chủ nhà và du khách. Đây có thể là phòng khách, sân vườn, khoảng hiên, phòng ăn chung hoặc khu bếp mở. Việc bố trí hợp lý không chỉ tạo trải nghiệm thoải mái mà còn góp phần đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm homestay và môi trường sống xung quanh.
Về khu sinh hoạt chung, nên có:
Khu vực tiếp khách, trò chuyện: bàn ghế, sofa, kệ sách, một vài vật dụng trang trí mang nét Huế (tranh, nón lá, đồ gốm…).
Ánh sáng đủ, không khí thoáng; có quạt hoặc điều hòa nếu không gian kín.
Nội quy dán nhẹ nhàng: giờ yên lặng, sử dụng không gian chung, giữ vệ sinh – tắt điện khi ra khỏi phòng.
Với khu bếp và ăn uống, nếu cho khách sử dụng bếp chung hoặc phục vụ bữa sáng/bữa tối, cần chú ý:
Bố trí khu nấu – khu soạn – khu rửa tách tương đối, tránh để đồ sống, đồ chín lẫn lộn.
Có chỗ riêng cho khách để đồ cá nhân (gia vị, thực phẩm…), tránh nhầm lẫn.
Thường xuyên vệ sinh bếp, mặt bàn, bồn rửa, kệ để chén bát; không để bát đĩa dồn đống qua đêm.
Rác thải và mùi là hai vấn đề dễ gây khó chịu:
Chuẩn bị thùng rác có nắp, lót túi, phân loại cơ bản (rác hữu cơ, rác khô nếu có thể).
Đổ rác đúng giờ, tránh để lâu gây mùi, thu hút côn trùng.
Có biện pháp ngăn côn trùng: lưới chống muỗi, nắp cống kín, vệ sinh định kỳ khu vực quanh homestay.
Khi phục vụ bữa ăn cho khách, dù chỉ là bữa sáng đơn giản, chủ homestay cũng nên chú ý đến nguồn nguyên liệu rõ ràng, sơ chế sạch, bảo quản đúng cách, bởi một sự cố về vệ sinh thực phẩm có thể “phá hỏng” toàn bộ hình ảnh homestay trong mắt khách.
Tham khảo: Hướng dẫn nghiệm thu PCCC cơ sở lưu trú du lịch tại Thừa Thiên Huế
An ninh, an toàn, PCCC và môi trường trong hoạt động homestay
Yêu cầu về PCCC, lối thoát hiểm, biển báo, thiết bị chữa cháy
Dù là mô hình nhỏ trong khu dân cư, homestay vẫn phải đặc biệt chú ý đến PCCC homestay, vì chỉ cần một sự cố nhỏ cũng có thể gây hậu quả lớn cho cả khách lẫn cộng đồng xung quanh. Chủ homestay tại Huế nên xây dựng một “bộ khung” an toàn phòng cháy homestay tại Huế gồm 4 mảng: thiết bị, lối thoát hiểm, biển báo và nội quy.
Về thiết bị chữa cháy, tối thiểu nên có:
Bình chữa cháy xách tay (bột/khí) đặt tại các vị trí dễ thấy, dễ lấy: gần lối ra vào, hành lang, khu bếp.
Kiểm tra hạn sử dụng, áp suất bình định kỳ, tập cho người trong nhà biết cách sử dụng.
Lối thoát hiểm:
Sắp xếp đồ đạc gọn gàng, không chắn lối cầu thang, cửa ra vào.
Nếu nhà có nhiều tầng, nên có phương án thoát hiểm bổ sung (thang dây, lối ra ban công nối với nhà bên cạnh – nếu được sự đồng ý…).
Về biển báo và đèn thoát hiểm, nên:
Gắn đèn exit hoặc biển chỉ dẫn hướng thoát hiểm tại các tầng, gần cầu thang.
Có sơ đồ thoát nạn đơn giản, dán tại khu sinh hoạt chung hoặc gần cầu thang, chỉ rõ đường thoát khi có cháy.
Cuối cùng là nội quy PCCC:
Hạn chế nấu nướng trong phòng, cấm hút thuốc trong khu vực dễ cháy, quy định rõ chỗ hút thuốc (nếu cho phép).
Nhắc khách tắt thiết bị điện khi ra khỏi phòng; chủ nhà nên kiểm tra điện định kỳ, tránh dây điện chằng chịt, ổ cắm quá tải.
Một homestay đáp ứng tốt yêu cầu PCCC không chỉ giúp an tâm khi có đoàn kiểm tra, mà còn là “cam kết ngầm” với khách về sự an toàn trong suốt thời gian lưu trú.
Quản lý khách lưu trú, an ninh trật tự và bảo vệ môi trường xung quanh
Bên cạnh PCCC, an ninh trật tự homestay và bảo vệ môi trường homestay Huế cũng là những yêu cầu quan trọng, nhất là khi homestay nằm giữa khu dân cư.
Về quản lý khách lưu trú:
Thực hiện đúng quy định khai báo tạm trú cho khách (đặc biệt là khách nước ngoài) qua hệ thống online hoặc làm việc trực tiếp với công an phường/xã.
Khi check-in, nhẹ nhàng giải thích cho khách về nội quy: giờ yên lặng, sử dụng khu sinh hoạt chung, không tụ tập ồn ào khuya, không đưa người lạ vào phòng nếu chưa thông báo.
An ninh trật tự có thể được hỗ trợ bằng:
Hệ thống camera ở lối vào, khu lễ tân, hành lang (không xâm phạm đời tư trong phòng).
Khóa cửa chắc chắn, có két nhỏ (nếu có điều kiện) để khách cất giữ đồ quan trọng.
Chủ homestay giữ thái độ thân thiện nhưng tỉnh táo, không bỏ mặc khách “tự do hoàn toàn” đến mức khó kiểm soát.
Về bảo vệ môi trường xung quanh:
Quản lý rác thải: phân loại cơ bản, đổ rác đúng giờ, không để tràn lan trước cửa nhà gây ảnh hưởng hàng xóm.
Hạn chế tiếng ồn, đặc biệt sau 22h – đây là yếu tố khiến homestay “được lòng” hoặc “mất điểm” trong mắt cộng đồng dân cư.
Khuyến khích khách sử dụng nước, điện tiết kiệm; có thể dán nhãn nhắc nhở nhỏ trong phòng tắm, phòng ngủ.
Khi chủ homestay dung hòa được lợi ích kinh doanh với sự tôn trọng cộng đồng, mô hình homestay không chỉ mang lại nguồn thu mà còn góp phần xây dựng hình ảnh Huế là điểm đến văn minh, thân thiện, bền vững với môi trường.
Quy định về đăng ký kinh doanh và nghĩa vụ của chủ homestay tại Huế và Quy định về số phòng và tiêu chuẩn lưu trú homestay tại Huế
Đăng ký kinh doanh, đăng ký cơ sở lưu trú du lịch và xếp hạng (nếu có)
Chủ homestay tại Huế phải thực hiện đầy đủ thủ tục đăng ký kinh doanh để hoạt động hợp pháp, đồng thời đăng ký cơ sở lưu trú du lịch với Sở Du lịch hoặc cơ quan có thẩm quyền. Việc đăng ký không chỉ xác lập tư cách pháp nhân của homestay mà còn giúp cơ quan quản lý theo dõi và cấp phép hoạt động lưu trú đúng quy định. Nếu homestay có nhu cầu nâng cấp và quảng bá chất lượng, chủ cơ sở có thể đăng ký xếp hạng sao theo các tiêu chuẩn do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định. Thủ tục này bao gồm kê khai thông tin, kiểm tra điều kiện về cơ sở vật chất, an ninh, PCCC và nhân sự. Việc hoàn tất đăng ký giúp homestay dễ dàng tiếp cận khách du lịch, tham gia các chương trình xúc tiến du lịch và tránh rủi ro pháp lý.
Nghĩa vụ niêm yết giá, nội quy, báo cáo và các chế tài khi vi phạm
Chủ homestay có nghĩa vụ công khai giá phòng, nội quy và các quy định an ninh, PCCC tại nơi kinh doanh, đảm bảo khách lưu trú nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình. Ngoài ra, chủ homestay phải thực hiện việc khai báo lưu trú định kỳ cho cơ quan công an và báo cáo các thông tin liên quan theo quy định. Vi phạm các nghĩa vụ này có thể dẫn đến chế tài hành chính, bao gồm phạt tiền, đình chỉ hoạt động hoặc yêu cầu cải thiện điều kiện cơ sở lưu trú. Đồng thời, chủ homestay cần đảm bảo tuân thủ các quy định về vệ sinh, phòng cháy, an ninh trật tự và môi trường xung quanh. Việc nắm vững nghĩa vụ và chế tài giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý, bảo vệ quyền lợi kinh doanh lâu dài và góp phần nâng cao uy tín của homestay trong cộng đồng du lịch.
Trên đây là toàn bộ quy định về số phòng và tiêu chuẩn lưu trú homestay tại Huế mà chủ cơ sở cần lưu ý trước khi đi vào hoạt động. Việc tuân thủ đúng các điều kiện pháp lý sẽ giúp homestay vận hành bền vững, an toàn và tạo ấn tượng tốt với du khách. Nếu bạn đang có kế hoạch mở homestay trong khu dân cư tại Huế nhưng chưa rõ thủ tục, hãy liên hệ với đơn vị tư vấn pháp lý chuyên nghiệp để được hỗ trợ nhanh chóng và đúng quy định. Kinh doanh hợp pháp – khởi đầu thành công cho mô hình homestay của bạn.
